Назиданья
В жизни, первое, совесть нужна, совестливость.
Совестливость как божья дается нам милость.
Мало молвить с усердством: “Прости меня, Боже!” –
Молча совесть блюсти в себе – много дороже.
Честь и честность – второе условие. Если
Нету чести в тебе, то не будет, хоть тресни!
Для бесчестного лучше места – в могиле,
Чем ходить по земле в святотатственной силе.
Третье, сказано, ум. Говорить с дураками
Не словами приходится, а кулаками.
Осердясь, дураки посягают на веру,
Ни в делах, ни в сужденьях не ведая меру.
Благодарность, мы скажем, четвертое свойство.
Коль ты не благодарен – с глаз моих скройся!
За добро благодарен будь и за доверье,
И за то, что Аллах в мир открыл тебе двери.
Нәсихәттәр
Иң әүүәл кәрәк нәмә – иман тигән,
Ахирәт эштәренә инан тигән.
“Хоҙай, кисер!” – тигән менән эш бөтмәйҙер,
“Иман шартын”н өйрәнмәгән – Иван тигән.
Икенсе ҡиммәт нәмә – күңел тигән,
Күнеле боҙоҡ әҙәмдән төңөл тигән.
Боҙоҡҡа ер өҫтөнән аҫты артыҡ,
Булмаһа күңел таҙа – күмел тигән.
Өсөнсө ҡиммәт нәмә – аҡыл тигән,
Аҡылһыҙҙа тәүфиҡ яғы таҡыр тигән.
Аҙ эшкә асыуланып, динен боҙоп,
Иманын көфөрлөккә һатыр тигән.
Дүртенсе ҡиммәт нәмә – шөкөр тигән,
Ниғмәткә шөкөрһөҙлөк – көфөр тигән.
Ятҡан ерҙән: “Хоҙай, кисер!” – тигән – хурлыҡ,
Сәбәп эҙләп, төҙ юл менән йүгер тигән.
Тупраҡ
Нигеҙлерәк барынан да тупраҡ:
Төрлө затты тыуҙыралыр тупраҡ.
Тәбиғәттең үҙгәреше ҡырыйһыҙ –
Тупраҡҡа бары торор туҡрап.
Бына ошондай тәбиғәт төрҙәре
Бер-бер артлы тора бары үҙгәреп.
Һис туҡтамай үҙгәрәлер ошолай,
Теҙелешеп ҡыйын-рәхәт көндәре.
Земля
Земля начальней всех начал: она
Вливает силу жизни в семена.
В природе перемены бесконечны,
Изменчивость землей порождена.
Картины прежде видел ты одни,
Сейчас – другие, но былым сродни...
Меняясь, чередой идут и наши
То грустные, то радостные дни.
Аттың ниһен маҡтайһың?..
Аттың ниһен маҡтайһың –
Бәйгеләрҙә сапмаған;
Дөйәнең ниһен маҡтайһың –
Алыҫ ергә бармаған;
Әҙәмдең ниһен маҡтайһың –
Яҡшы яғы ҡалмаған;
Донъяның ниһен маҡтайһың –
Ырыҫ-бәхет ҡунмаған;
Хакимдең ниһен маҡтайһың –
Яуыз йырын йырлаған;
Егеттең ниһен маҡтайһың –
Илде дошман сарлаған;
Ҡатындың ниһен маҡтайһың –
Ҡағып түшәк һалмаған;
Баланың ниһен маҡтайһың –
Атаның телен алмаған;
Ҡыҙҙың ниһен маҡтайһың –
Ғәйбәт һүҙҙән ҡалмаған;
Мулланың ниһен маҡтайһың –
Үле менән теренең
Барын берҙәй ялмаған.
Башҡорттарым, уҡыу кәрәк!
Башҡорттарым, уҡыу кәрәк, уҡыу кәрәк!
Арабыҙҙа наҙандар күп, уҡыу һирәк.
Аңғыра айыуҙан Уралдағы ҡурҡҡандай,
Эй, туғандар, наҙанлыҡтан ҡурҡыу кәрәк!
Илтифат ит: уҡыуҙалыр шәрафәттәр,
Яһиллыҡтан килә ятыр ҙур афәттәр.
Уҡығандар күктә осор, һыуҙа йөҙөр,
Юҡтыр унда әүлиәлек, кәрамәттәр.
Уҡығанға был донъяла жәләл булыр,
Харам тигән күп шәйҙәр хәләл булыр.
Ырыҫ, дәүләт шишмәһен асам тиһәң,
Ғилем-һөнәр берҙән-бер әмәл булыр.
Алтыға берҙе ҡушып, һан ун булмай,
Сәғәтте алға бороп, төн көн булмай.
Белемлелек — арыҫландан көслө батыр,
Шуға атланмай, һинең төшөң һис өн булмай.
Донъя
Дәртебеҙҙең барсаһы — донъя милке,
Донъя осон ер ҡаҙып, булдыҡ төлкө.
Ҡәнәғәт ҡылмағандың ҡарыны ас —
Төндә йоҡо күрмәнек, көндөҙ — көлкө.
Һин, донъя, алдатаһың барыбыҙҙы,
Эт-нәфескә килтерҙең бит арыбыҙҙы*.
Һиллек бөтөп, күрһәттең күп ҡазалар,
Өйҙә тыныс ҡуйманың ҡарыбыҙҙы.
Еңел эш, буш һүҙгә ҡолаҡ һалма,
Булыр-булмаҫ кәңәште уйға алма.
Үҙ атаңдың күрһәң дә хилаф эшен,
Дөрөҫөн әйтеүҙән һис оялма.
Что восхвалять?
Что в том жеребце восхвалять? –
Ведь он на байге не скакал.
В Верблюде том что восхвалять? –
Он дальше тех гор не бывал.
Что в том человеке хвалить? –
Хорошего в нем ни на грош.
Что мир этот бренный хвалить? –
В нем только страданье и ложь.
В судье этом что восхвалять? –
Он песню послушную пел.
В джигите том что восхвалять? –
Враг злобный страной овладел.
Что женщину эту хвалить?
В ней только бренчанье монет.
Что рослое чадо хвалить? –
Забыт им отцовский завет.
Что девушку ту восхвалять? –
Вся в сплетнях, на зависть иным.
В мулле этом что восхвалять? –
И мертвым он врал, и живым.
БАШКИРЫ МОИ, НАДО УЧИТЬСЯ!
Башкиры, всем нам нужно просвещенье!
Невежд немало, редкость - обученье.
Страшней медведя-шатуна незнанье -
Усилим, братья, к знанию влеченье!
Вот истина: ты можешь при старанье
Подняться в небо, плавать в океане.
Уменьем наделяет нас и силой
Не Дух Святой, не волшебство, а знанье.
Кто просвещен и ремеслу обучен,
Тот славен, горд, в общении не скучен,
Источник мудрости ему доступен,
А неуч с униженьем неразлучен.
Сложение шести и единицы
Десятки, как ни бейся, не добиться,
Смещеньем стрелок время не ускорить,
Без помощи наук мечтам не сбыться.
Наш мир
Мир многолик, а страсть у всех - одна:
К наживе наша жизнь устремлена.
Как лисы, мы ловчим, но, не насытясь,
Днем радости не знаем, ночью - сна.
О мир! Обманутых тобой не счесть,
К собачьим чувствам ты низводишь честь,
И мы живем во власти заблужденья,
Что призваны как можно больше съесть...
Пустой совет - живи, мол, не тужи, -
Пусть истина восстанет против лжи!
Коль твой отец родной кривит душою,
То правду и ему в глаза скажи!
Теләк
Хөрмәтле борадәрем аҡылы ашҡан!
Кеше булмаҫ күңелен мутлыҡ баҫҡан.
Булмаһын арабыҙҙа хәрәмселек,
Оятһыҙ, яҡын менән яманлашҡан.
Һыйырһыңмы яҡын менән сауҙалашҡан?
Уңмайҙыр сауҙагәр күп һатыулашҡан.
Донъяла бар теләгем - һеҙҙең менән
Ҡушылып, мәңгелеккә айырылмаҫтан.
Яҡыным, тип, яҡыныңа инанмағыҙ,
Дошманлыҡ был заманда - ҡарындаштан.
Теләк шул: булһа булһын сын ихластан,
Эскән-ейгән таҙа булһын әүүәл баштан.
Ҡаҙаҡта боронғонан бер мәҡәл бар,
Әйткәндәр: ауырыу - аштан, дау - ҡарындаштан.